Een fiets op waterstof. Kan dat?

We moeten van het gas af. De elektrische auto staat op punt van zijn definitieve doorbraak en windmolens en zonnepanelen schieten als paddenstoelen uit de grond – allemaal manieren om de behoefte aan fossiele brandstoffen te verminderen. Ook waterstof, waarmee via een chemische reactie elektriciteit is op te wekken, staat in de spotlights. Inmiddels zijn er al waterstofauto’s en -bussen. En dus rijst de vraag: ligt er een waterstoffiets in het verschiet? Bart Oor, Gazelle’s Teammanager Mechanical Engineering, laat zijn licht er over schijnen.

Eerst even in het kort: waterstof is een energiedrager, die in vloeibare vorm onder hoge druk in tanks kan worden opgeslagen. Door waterstof in een brandstofcel een chemische reactie te laten ondergaan, ontstaat water en elektriciteit. Die elektriciteit kan bijvoorbeeld worden gebruikt om elektromotoren aan te drijven. De praktische toepassing hiervan vindt al op kleine schaal plaats: in enkele Nederlandse gemeentes rijden al stadsbussen met een brandstofcel. Ook zijn er al automerken die een elektrisch aangedreven model met zo’n eigen ‘krachtcentrale’ aan boord in het gamma hebben. Voor zowel de auto’s als de bussen geldt dat ze bij gebruik geen schadelijke gassen uitstoten, er ontsnapt alleen waterdamp.

De theorie en de praktijk

Bart Oor, Teammanager Mechanical Engineering bij Gazelle, ziet het (ook) als zijn taak en die van zijn team om nauwkeurig in de gaten te houden wat er in de wereld speelt: “Voor Gazelle betekende de e-bike een echte revolutie. Door de jaren heen is de elektrisch aangedreven fiets steeds verder verbeterd en verfijnd, maar de basisopzet is hetzelfde gebleven: de elektriciteit komt uit een oplaadbare accu. Maar omdat e-bikes gebruik maken van elektromotoren, zijn ze in principe geschikt voor het gebruik van waterstof. In theorie zou je een fiets kunnen uitvoeren met een brandstofcel en een opslagtank voor waterstof. Daarbij moet je je direct veel zaken afvragen. Denk om te beginnen aan technische én praktische punten als het formaat van de opslagtank (voor een acceptabele actieradius) en het gewicht van de brandstofcel en tank. Bovendien: waterstof opwekken kost veel energie. Als de energie die je daarvoor gebruikt, niet uit hernieuwbare bron komt, is de milieuwinst al weer beperkt. Toch zijn dat niet eens de belangrijkste hoofdbrekens. Op dit moment is het ontbreken van een adequate waterstofinfrastructuur het belangrijkste struikelblok. Waterstof is in principe eenvoudig en snel te tanken (een belangrijk pluspunt!), maar het is op dit moment nauwelijks verkrijgbaar. En als het al te vinden is, mag een 14- of 15-jarige gebruiker van een waterstoffiets het dan tanken? Ook op het gebied van wetgeving zijn er met betrekking tot waterstof nog heel wat vraagtekens.”

Typisch Gazelle: een gedegen kosten-/batenanalyse

Bart Oor vervolgt: “Als we nadenken over waterstof, komen we ook uit op een belangrijk uitgangspunt van Gazelle: bij de ontwikkeling van nieuwe producten en technologieën maken we in alle gevallen een gedegen kosten-/batenanalyse. We kijken altijd wat een nieuw product of een nieuwe technologie oplevert en dat doen we in brede zin: uiteraard evalueren we de pluspunten voor de consument, maar daarnaast ook die voor het milieu, de productie, de marktbewerking etc. We brengen geen producten op de markt die geen of onvoldoende meerwaarde hebben, we nemen altijd een afgewogen besluit. We houden waterstof scherp in de gaten, maar we blijven ook realistisch: een waterstoffiets van Gazelle is in technisch opzicht haalbaar, maar we zien de winst ervan nog niet. Die fiets zit er voorlopig dus nog even niet in.”